Một trong những tiêu chí quan trọng xuyên suốt trong quá trình xây dựng NTM là nâng cao thu nhập cho người dân. Việc cải tạo vườn tạp đưa các loại cây trồng phù hợp có giá trị kinh tế cao vào trồng để nâng cao giá trị kinh tế vườn, tăng thu nhập, cải thiện đời sống người dân sẽ giúp các địa phương huyện Lý Nhân thực hiện tiêu chí thu nhập - một trong những tiêu chí được đánh giá là khó trong xây dựng NTM.
Xác định nông nghiệp vẫn là hướng phát triển kinh tế của người nông dân, thế nhưng thực tế kinh tế vườn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng thế mạnh của các địa phương nơi đây, người dân vẫn canh tác theo lối cổ truyền, lựa chọn cây trồng còn thiếu tính chiến lược, vườn chưa được bố trí hợp lý, thu nhập từ vườn tạp không đáng kể chủ yếu tự cung tự cấp trong gia đình. Để khắc phục tình trạng này và khai thác hiệu quả từ kinh tế vườn, được sự đồng ý của Thường trực Huyện ủy, Ban Thường vụ Hội Nông dân huyện đã ban hành Kế hoạch số 05 về việc “Tuyên truyền, vận động hội viên nông dân cải tạo vườn tạp, xây dựng vườn kiểu mẫu”. Trên cơ sở khảo sát, năm 2020, Hội Nông dân huyện đã báo cáo Huyện ủy, UBND huyện chỉ đạo 9 xã triển khai thực mô hình trước gồm: Xuân Khê, Nhân Bình, Nhân Nghĩa, Chân Lý, Hợp Lý, Nguyên Lý, Chính Lý, Văn Lý. Nhằm tạo ra sản phẩm an toàn, có hiệu quả, đa số các hộ dân đều chọn cây trồng chủ lực là cây bưởi. Để người dân trong huyện mặn mà chăm sóc và chỉnh trang quy hoạch khu vườn sao cho đem lại hiệu quả kinh tế cao vừa tạo cảnh quan sinh động đẹp mắt đúng với tiêu chuẩn NTM kiểu mẫu. Chính quyền các xã đã chỉ đạo các đoàn thể, đặc biệt là Hội Nông dân xã tích cực tuyên truyền hội viên nông dân bố trí lại không gian vườn, quy hoạch vườn sản xuất, tập trung đưa vào trồng các loại cây có hiệu quả và kinh tế cao.
Vườn mẫu tại xã Chính Lý.
Để phát triển kinh tế vườn, tạo môi trường xanh - sạch - đẹp trong xây dựng NTM, từ năm 2022, huyện Lý Nhân đã xây dựng đề án “Xây dựng vườn đạt chuẩn NTM giai đoạn 2022 - 2025”. Bà Trần Thị Thu Hằng, Chủ tịch Hội Nông dân huyện cho biết: Xác định xây dựng vườn đạt chuẩn NTM là nhiệm vụ trọng tâm trong thúc đẩy phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống cho hội viên nông dân, khi triển khai, Hội Nông dân huyện đã lựa chọn và xây dựng những khu vườn mẫu tạo sức lan tỏa trong hội viên.
Để người dân yên tâm xây dựng vườn mẫu, Hội Nông dân các cấp trong huyện đã phối hợp với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp, Trung tâm Giáo dục Thường xuyên huyện tổ chức các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật cho các hộ tham gia về cách chăm sóc, phòng trị bệnh cho cây trồng. Hướng dẫn cho các hộ trồng cây theo quy hoạch phù hợp với từng vườn, khuyến khích người dân tùy tình hình thực tế của mỗi hộ gia đình và nhu cầu thị trường mà có thể ứng dụng các công thức cải tạo và chọn các loại cây trồng phù hợp như: Bưởi, nhãn, hồng xiêm, chuối ngự, thanh long ruột đỏ… Kết quả cơ bản các hộ thực hiện mô hình đều chọn trồng mỗi vườn một loại cây, hoặc không quá hai loại cây trong một vườn. Các vườn cây đảm bảo kỹ thuật thông thoáng, có đường đi thuận lợi cho việc chăm sóc, thu hoạch, có hệ thống tưới tiêu thuận tiện, có hố rác thải hữu cơ theo quy định.
Thực hiện xây dựng vườn đạt chuẩn NTM, ngay trong năm 2022, Hội Nông dân huyện Lý Nhân đã lựa chọn hình thành 03 mô hình vườn mẫu, gồm: Xã Chính Lý 02 mô hình, xã Nhân Chính 01 mô hình. Năm 2023, triển khai đồng loạt vườn đạt chuẩn NTM tại 21/21 xã, thị trấn trong huyện, với tổng số 48 mô hình. Kết quả sau gần 1 năm thực hiện cho thấy, các khu vườn xây dựng đạt chuẩn NTM, nhất là 3 khu vườn mẫu đều cơ bản đạt các tiêu chí. Đã có 40/48 mô hình đạt giá trị tối thiểu 8 triệu đồng/300m²/năm, những mô hình còn lại do cây mới trồng hứa hẹn đem lại giá trị cao. Những khu vườn đạt chuẩn bảo đảm các tiêu chí về diện tích từ 300 m² trở lên, cây trồng phù hợp, có giá trị kinh tế, có sơ đồ quy hoạch khoa học, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, bảo đảm môi trường, cảnh quan, có sản phẩm hàng hóa và thu nhập từ vườn tối thiểu đạt 8 triệu đồng/300m2/năm. Huyện giao Hội Nông dân làm nòng cốt trong xây dựng vườn đạt chuẩn NTM.
Cán bộ Hội Nông dân huyện kiểm tra vườn mẫu tại xã Nguyên Lý.
Có thể khẳng định phong trào cải tạo vườn tạp, xây dựng vườn kiểu mẫu ở huyện Lý Nhân đang được người dân trong huyện hưởng ứng tích cực từ những vườn cây ăn quả đến việc chuyển đổi vườn tạp sang trồng cây có giá trị kinh tế cao. Chỉ tính trong 9 tháng đầu năm 2023, toàn huyện có 48 hộ đăng ký triển khai thực hiện các tiêu chí vườn đạt chuẩn NTM, trong đó có 04 vườn đã hoàn thành 7/7 tiêu chí, phấn đấu hết năm 2023 hoàn thành mỗi xã, thị trấn có 02 vườn đạt chuẩn NTM. Việc đưa những cây trồng phù hợp có giá trị kinh tế cao vào các khu vườn mẫu đã làm thay đổi tập quán sản xuất từ truyền thống nhỏ lẻ sang hướng chuyên canh nông nghiệp hữu cơ mang lại giá trị thu nhập cao, nâng cao giá trị trên diện tích canh tác. Giúp người dân yên tâm trong sản xuất, trong quá trình thực hiện vườn mẫu Hội Nông dân huyện đã phối hợp với Phòng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện thường xuyên đi kiểm tra, hướng dẫn đăng ký, đôn đốc các hộ thực hiện và nghiệm thu cải tạo vườn tạp, xây dựng vườn mẫu theo các tiêu chí cơ bản cây trồng có giá trị về kinh tế.
Cải tạo vườn tạp và xây dựng các khu vườn mẫu đã đem lại khí thế lao động sản xuất mới ngay từ hộ gia đình. Đây là một trong những động lực để huyện Lý Nhân tiếp tục vận động nhân dân chuyển đổi quỹ đất sản xuất nông nghiệp kém hiệu quả sang quy hoạch trồng những loại cây có chất lượng và có giá trị cao, góp phần thực hiện thành công tiêu chí thu nhập. Những khu vườn xanh mát trù phú còn góp phần tạo không gian tươi đẹp cho các vùng quê NTM ở huyện ta.
